Loslopen is een levensbehoefte

In het blad Onze Hond van september 2006 staat een interessant artikel over de functie van het loslopen. De schrijver stelt dat een hond alleen goed in balans kan zijn, als hij regelmatig los mag lopen. Loslopen biedt de hond de mogelijkheid om zelfstandig impulsen te volgen en te controleren. En te bewegen op de manier zoals de natuur heeft bedoeld bij de samenstelling van zijn bewegingsapparaat: voorwaarts, remmen, snuffelen, wegstappen, sprinten, haakje slaan, wachten…..

Maar loslopen betekent ook hondse informatie verzamelen en verwerken. Dit geldt net zo goed voor onze whippet, want de whippet gebruikt niet alleen zijn ogen, zoals een echte windhond betaamt, maar daarnaast ook graag zijn neus. Ieder geurtje, ieder plasje van een andere hond, ieder haartje dat is gevallen, maakt deel uit van de `hondenkrant` die onze hond graag leest. Helaas betekent lopen aan de lijn meestal, dat de hond zo’n beetje halverwege het `lezen van zijn krantenartikel` weer wordt meegetrokken. Dit kan nogal frustrerend zijn!

Loslopen geeft de hond ook een kans om zelfvertrouwen te ontwikkelen, te kunnen beslissen: zal ik nog even doorsnuffelen of liever nu achter het baasje aan, moet ik met die andere hond vechten of is het beter om me discreet terug te trekken? Onze honden hebben deze `hondse` prikkels in hun dagelijks leven nodig om zelfstandig, tevreden, gezond en vooral in balans te blijven. Uitlaten mag niet alleen maar een verplichte en korte routine zijn om de darmen en blaas te ledigen. Voor honden is `buitenshuis hond mogen zijn` net zo een wezenlijk onderdeel van een hondenleven als `binnenshuis gezinslid zijn`!

Windhonden en jagen

De whippet behoort tot rasgroep 10, de Windhonden. Windhonden zijn jagers die jagen met behulp van hun gezichtsvermogen. Ze reageren buiten sterk op snel bewegende voorwerpen en met name op andere dieren. Zo vormen in onze directe leefomgeving vogels en katten een grote uitdaging voor onze whippets. Uit een kleine enquête eerder dit jaar op een Duits whippet weblog bleek dat van de mensen die de enquête hadden ingevuld 1 op de 6 whippets voortijdig aan hun eind waren gekomen als gevolg van een ongeluk (meestal waren zij  ergens tegenaan gerend, hetzij een auto, hetzij een ander obstakel). Grote voorzichtigheid is dus geboden als wij onze whippets los laten. Een whippet op straat los laten lopen is bijna een garantie op een fatale afloop. Liever dus in het groen, alleen moeten we ons dan realiseren dat onze whippet volgens de wet een zogenaamde `lange hond` is, waar politie, boswachters en jachtopzieners met argusogen naar zullen kijken.

Wat is een lange hond?

In de Nederlandse Flora- en Faunawet (in de volksmond Jachtwet) staat een opsomming van voor de jacht geoorloofde middelen. Een van deze geoorloofde middelen is de hond, mits het géén lange hond is. De term ´lange hond´ is afkomstig van een andere term, de ´lange jacht´. In het prachtige boek “Arrianus, de lange jacht en lurecoursing” is te lezen hoe en waarom de lange jacht in Nederland met ingang van 1924 werd verboden.

In de wet wordt niet uitgelegd wat een lange hond precies is, maar uit Nederlandse jurisprudentie van 1940 en 1955 blijkt duidelijk wat onder een lange hond moet worden verstaan: niet is beslissend het ras waartoe de hond behoort en evenmin hetgeen het spraakgebruik onder dit begrip verstaat. Onder een lange hond moet worden verstaan een hond die geneigd is tot het jagen, dus tot het opsporen  van het wild, en door zijn  lichaamsbouw in staat is een haas op het gezicht te achtervolgen, in te halen en te grijpen zonder deze door de achtervolging te hebben afgemat.

Het is dus niet mogelijk om op te sommen welke rassen vallen onder het begrip lange hond. De whippet en de andere, grotere, windhondenrassen worden door de wetgever zeker beschouwd als lange hond. Maar er zijn meer honden die kunnen wat hierboven is beschreven, en daar is bijvoorbeeld de Rhodesian Ridgeback er één van: volgens een artikel hierover in een vakblad voor jachtopzichters was een Ridgeback die op een gegeven moment systematisch dieren doodde in een bos ook een lange hond en de rechter was het roerend met hen eens.

In artikel 50 van de Flora en Faunawet staat dat het verboden is zich ter uitoefening van de jacht in het veld te bevinden met ongeoorloofde middelen. Daarnaast wordt degene die zich in het veld bevindt met (geoorloofde of ongeoorloofde) jachtmiddelen, geacht zich daarmee ter uitoefening van de jacht in het veld te bevinden, tenzij het tegendeel blijkt.

In artikel 16 van de Flora en Faunawet staat onder meer dat een ieder verplicht is te verhinderen dat een dier dat hem toebehoort of onder zijn toezicht staat in het veld dieren opspoort, doodt, verwondt, vangt of bemachtigt.

Conclusies

Nu ik de wet en jurisprudentie heb doorgenomen, kom ik tot de volgende conclusies:

• Mijn whippet is in staat om een haas te bemachtigen zonder deze eerst af te matten en is dus een “lange hond”;
• Mijn whippet is daardoor een ongeoorloofd middel tot jagen;
• Als ik me met mijn whippet in het veld bevind word ik verondersteld bezig te zijn met de jacht, tenzij het tegendeel blijkt;
• Geen enkele hond mag in het veld gedrag vertonen waaruit blijkt dat hij zelfstandig  prooidieren bejaagt. Ik ben als begeleider van zo’n hond strafbaar.
• In tegenstelling tot wat in de volksmond wordt beweerd, wordt in de Flora en Faunawet niet  gesproken over een aanlijngebod van welke hond dan ook.

Bevind ik me in het veld of niet?

Wat valt er nu precies onder `het veld`? In de Flora en Faunawet wordt het veld limitatief beschreven: “stranden, schorren, gorzen, kwelders, slikken, wadden, binnenwateren en territoriale wateren alsmede wegen en paden, voorzover deze geacht kunnen worden deel uit te maken van een voor de uitoefening van de jacht bestemd of geschikt terrein”. Maar er is onduidelijkheid over want als je jagers en jachtopzieners moet geloven vallen bos, duin en weiland er ook onder. Alles wat zich binnen de bebouwde kom bevindt zien zij niet als veld: parken, perkjes en grasvelden. Op deze gebieden zijn gemeentelijke verordeningen van toepassing, die duidelijk aangeven wat losloopgebied is en wat niet.

Ben ik aan het jagen?

Als ik mijn whippet los laat in de natuur en daar een jachtopziener, boswachter of politieagent tegenkom, is de kans groot dat hij mij daarop aanspreekt. Ik zal dan moeten bewijzen dat ik daar niet bezig ben met jagen. Als ik rondloop met accessoires die bedoeld zijn om de gevangen buit te vervoeren, wordt het lastig. Maar als ik met lege handen rustig rondwandel, is er eigenlijk geen reden om mij te betichten van jagen met een lange hond. Wel is het zo, en dat weet de wetgever net zo goed als ik, dat ik waarschijnlijk niet in staat zal zijn tijdig in te grijpen wanneer mijn hond opeens het jachtgedrag gaat vertonen dat volgens artikel 16 verboden is. Om te voorkomen dat dit gebeurt, zal de wetgever ons de opdracht geven om de hond aangelijnd te houden. Toch is dit niet terecht, want je bent pas strafbaar wanneer je hond jachtgedrag vertoont, niet wanneer hij naast je loopt te dribbelen.

Whippet nu wel los, of niet los?

Ik heb voor mezelf besloten, dat mijn whippets gelukkiger zijn als ze regelmatig een tijdje los mogen rennen. Als ik me beperk tot officiële losloopgebieden binnen en buiten de bebouwde kom, en mijn honden aanlijn zodra ze duidelijk jachtgedrag vertonen (eind van de middag, begin van de avond meestal), durf ik de discussie met gezagsuitvoerders wel aan. In dat geval helpt het om op de hoogte te zijn van wat wel en niet in de wet is bepaald.

2007, Monique Post

Bron:    Flora en Faunawet, april 2002,

Vakliteratuur De Jachtopzichter, uitgave juni 2006

Onze Hond, uitgave september 2006

Arrianus, de lange jacht en lurecoursing, uitgave van Eburon 2004

Op de vraag waar wij bij whippets de voorkeur aan geven – reu of teef – werd als volgt gestemd door 61 mensen:

• 43% reu
• 31% teef
• 26% maakt niets uit

Wanneer ik alle reacties doorloop dan kom ik de volgende beschrijvingen regelmatig tegen:

Reuen zijn ten opzichte van teven:

• Gemakkelijker
• Opener
• Eenvoudiger
• Aanhankelijker
• Duidelijker
• Braver
• Liever
• Softer
• Gelijkmatiger
• Knuffeliger
• Plassen wel eens tegen hun voorpoten
• Plassen graag ergens tegen op, maar dat is af te leren
• Buiten meer aandacht voor andere honden

Teefjes ten opzichte van reuen:

• Loopsheden
• Fel en/of dominant wanneer ze loops zijn
• Mood swings door de hormoonschommelingen
• Grilliger
• Gecompliceerder
• Scherper
• Pittiger
• Zelfstandiger
• Snipperiger
• Doen dominantieplasjes op drie poten
• Knuffelig maar wel met een half oog op de eettafel gericht
• Buiten minder gericht op andere honden

Nu lijkt het net of teefjes niet lief zijn maar het tegendeel is waar; ze zijn juist heel aanhankelijk, misschien wel op het bezitterige af. Reuen zijn gewoon voorspelbaarder en minder uitgesproken in hun gedragingen.

Teef + reu: fijne combinatie. In dat geval is het wel verstandig om de teef te laten steriliseren. Het castreren van whippet reuen is heel ongebruikelijk en worddt dus eigenlijk nooit gedaan. Ze zijn niet erg macho normaal gesproken.

Bedankt voor alle reacties – hier hebben nieuwe whippetmensen vast wel iets aan!

Blue Spring’s Tibère “Tibere” en Of Summer’s Joy Mandolin “Jewel”, ouders van ons A-nest (september 2008)

Mensen die hun eerste whippet aanschaffen weten vaak niet wat ze zullen nemen: een reu, of een teef. Vaak baseren zij hun idee hierover op ervaringen met honden van andere rassen.

Onlangs kreeg ik deze vraag opnieuw van toekomstige puppykopers. Ik zou graag jullie meningen en ervaringen hierover met hen delen.

Heel graag ook jullie geschreven commentaar!

Ik heb in het afgelopen weekend eens geprobeerd om een bijzondere whippet uit de historie van ons ras tot leven te roepen, aan de hand van de kleine beetjes informatie die ik in de afgelopen jaren over hem bij elkaar heb kunnen sprokkelen. Het gaat om de whippetreu Zuber. 

Zuber was een bruin met witte whippetreu, geboren op 12 april 1889. Twee jaar na zijn geboorte werd de whippet als officieel ras erkend en het rasstamboek door de Engelse Kennel Club gestart. Zuber werd samen met vier andere whippets als eerste geregistreerd in dat stamboek.

Wat nu zo bijzonder is aan Zuber, is dat je hem terug vindt in de stamboom van iedere whippet, wereldwijd, ongeacht of deze uit ren- of showlijnen is geboren.

Zuber was namelijk de allereerste showkampioen uit de historie van het whippetstamboek. En net zoals dat nu nog gebeurt wanneer een reu succesvol is, was hij populair bij de dames, met als gevolg dat hij nu, 123 jaar na zijn geboorte, zeer prominent aanwezig is in de whippetgenenpool. Bij iedere whippet vinden we Zuber zo’n 25 generaties eerder in de reuenlijn en zo’n 30 generaties eerder in de tevenlijn.

Interessant hieraan is trouwens, dat we hierdoor kunnen berekenen hoeveel jaren een whippetgeneratie gemiddeld telt: de leeftijd van whippetouders in de achterliggende periode van het stamboek was gemiddeld bijna 5 jaar voor de vaderhond en iets meer dan 4 jaar voor de moederhond.

Zuber’s moeder Herndell en vader White Eye hadden beiden Charlie als vader, dus Zuber kwam uit een half broer / half zus combinatie. Dit soort combinaties zijn in ons huidige fokreglement niet meer toegestaan, maar ze werden in de historie van ieder ras, en dus ook van de whippet, vaak toegepast, om het rastype en allerlei andere gewenste kwaliteiten vast te leggen.

Zuber’s moeder Herndell was beige met wit en zijn vader White Eye was pikzwart met één wit oog. White Eye was een beroemde renhond, onverslaanbaar op de toen gebruikelijke afstand van 200 yards (182 meter), die hij in 1888 in 12 seconden liep. White Eye’s snelheid was dus 54,6 kilometer per uur. In die tijd waren er nog geen ovale renbanen, er werd gerend over een recht traject. Bochten lopen kost een hond snelheid, dus we kunnen White Eye’s prestaties niet goed vergelijken met de prestaties die we tegenwoordig op de baan zien. In ieder geval was zijn 54,6 kilometer niet toereikend voor de huidige A-klasse. Maar in de B-klasse had hij vast goed mee kunnen komen, en de C-klasse had hij kunnen winnen.   

Zuber’s nestbroer Paleface was ook bruin met wit; dus het particolor (bruin/wit, beige/wit, rood/wit, zwart/wit) overheerste in zijn familie. Wij weten over Zuber dat hij voor het eerst meedeed aan de Engelse Crufts tentoonstelling in 1891. In de Crufts catalogus van 1894 heeft zijn fokker en eigenaar Herbert Vickers uit Nottingham een advertentie van Zuber geplaatst, met een mooie tekening van zijn inmiddels succesvol geworden hond:

“Zuber is een plaatje van een hond, met een warme bruine kleur, witte voeten en voorborst, een donkere voorsnuit, en een opvallend fijne vacht – niet grof zoals de meeste whippets – zijn gewicht is 21 ½ pond (9,75 kilo)”

Je zal maar whippeteigenaar zijn geweest in die tijd, zo’n advertentietekst die andermans whippets afkraakt zal niet echt in goede aarde zijn gevallen!

In die tijd was 47 cm voor reuen een ideale hoogte in de rasstandaard en 9 ½ kilo een ideaal gewicht. White Eye en zijn zoon Zuber wogen allebei 9,7 kilo en zullen ruim 47 cm hoog zijn geweest. Zij waren voor die tijd dus van ideale hoogte. Volgens onze huidige rasstandaard (47-51 cm voor reuen) zouden zij voor kleine reutjes doorgaan.  

We kunnen in de eerste catalogi van de Crufts tentoonstelling zien, dat veel honden te koop waren; hun prijs stond dan netjes achter hun naam vermeld. In de catalogus van 1891 wordt voor Zuber bijvoorbeeld 250 pond gevraagd; een prijs die je kunt vergelijken met enkele modale maandlonen van nu. We kunnen aan de hand van deze prijs concluderen dat Zuber iets bijzonders is geweest; de meeste andere whippets worden in diezelfde catalogus te koop aangeboden voor slechts 5 of 10 pond. Voor zover wij weten is Zuber nooit verkocht geweest.

Zuber’s zoon Enterprise werd – ook al had hij prikoortjes – net als vader een waardevolle showkampioen, en hij kon daarnaast kennelijk ook zijn mannetje staan bij het racen. In de Dog Owner’s Annual van 1898 staat over hem geschreven:

“Enterprise is een wit met brindle reu, met een zwarte voorsnuit, en een ideaalgewicht voor een reu van 20 ½ pond (9,3 kilo). Met zijn prachtige bouw, opmerkelijke spierontwikkeling, schitterend hoofd, lichaam, benen, voeten, perfecte welving over de rug, diepte van borst en geweldig krachtige achterhand is hij al met al een zeer rastypisch exemplaar, en wordt op dit moment beschouwd als de beste reu in Engeland. Hij heeft een opmerkelijk mooie showcarrière achter de rug, met 40 prijzen, 4 kampioensprijzen op de grote tentoonstellingen in Engeland. Hij is perfect getraind voor het racen en van zijn beroemde opa White Eye heeft hij de opmerkelijke snelheid en competetiedrang geërfd, die hij op elke race laat zien. Op de Crufts tentoonstelling van 1897 werd hij tweede in de open klas reuen, en bij zijn inschrijving stond vermeld: 30 eerste plaatsen en kampioensprijzen van de Kennel Club, prijs 250 britse ponden”.

Schilderij van Ch. Enterprise en zijn vader Ch. Zuber, door William Turner

Vind je ook het leuk om je eigen whippet’s voorouders helemaal tot aan Zuber te bekijken? Dat kan op TWA, www.thewhippetarchives.net . Pak de stamboom van je whippet erbij en zoek hem/haar of zijn of haar vader of moeder op door bij “search dogs” de stamboomnaam of een deel ervan in te tikken. De kans is groot dat hij/zij of één of beide ouders aanwezig zijn in TWA. Klik de ouderhond aan, zodat je zijn/haar pagina te zien krijgt. Onderaan de pagina van de hond vindt je diens stamboom, met foto’s van drie generaties voorouders. Verander links erboven het aantal generaties van 3 naar 9. Kies dan uit de vroegste generatie één hond, en vraag op diens pagina opnieuw om 9 generaties in de stamboom. Doe dat vervolgens nog één keer, en je krijgt de allereerste whippet in de hele stamboom te zien. Gegarandeerd zit Zuber erbij!

Monique Post, augustus 2012

Bronnen:

• Boekje “Showkampioenen van Zuber to 1960”
• Boekje “The whippet or race dog”
• Database “The Whippet Archives”
• Crufts catalogi 1891 – 1897

Met dank aan fam. Waijers voor de informatie over het hedendaagse baanrennen.