Mijn vader was schieman (ook wel scheepstuiger, takelaar) van beroep; al het touw-, tuig- en takelwerk aan boord van een schip kende hij van haver tot gort. Dat vak was zijn absolute passie, en op de Rijkswerf schopte hij het tot verantwoordelijke van drie afdelingen: de takelaars, isoleerders en de zeilmakerij.

De schiemannen van deze wereld hebben altijd hun kunde en passie gelegd in hun werk, in allerlei voorwerpen, maar in één voorwerp in het bijzonder: het allemansend.

Dit is wat wikipedia erover zegt:

Een allemansend of allemanseind is een rijkelijk versierd stuk touw dat bevestigd is aan de klepel van een scheepsbel of luidklok. Het allemansend wordt gebruikt om de bel handmatig te luiden.

Van oorsprong is het het resultaat van wedstrijdjes tussen schiemannen, om te zien wie de mooiste versieringen (bijvoorbeeld kardeelknopen) op een stukje touw konden aanbrengen. Die eindjes kregen vervolgens ook praktische toepassingen, zoals aan de scheepsbel of puur decoratief.

Een omstreden theorie is dat het een stuk touw zou zijn met daaraan een kwast dat vroeger, rond de Gouden Eeuw, toen toiletpapier nog niet bestond, gebruikt werd op boten voor de persoonlijke hygiëne. Na het poepen gebruikte men het allemansend om de billen schoon te vegen waarna het allemansend weer terug in zee werd gegooid. Door het zoute zeewater bleef het uiteinde van het touw schoon. Het andere gedeelte van het touw zat vast aan de reling. Voorbeelden hiervan zijn te zien op de replica van het VOC-schip Batavia op de Bataviawerf in Lelystad.

Vorige week stond ik in de keuken verdrietig te mijmeren over mijn vader’s ziekte van Alzheimer en zijn overlijden daaraan, in mei dit jaar. Een jaar of vier geleden had ik hem gevraagd om een mooi wit met blauw allemansend voor mij te maken, voor aan een bel, in de gang. Er hing nog een oud en verschoten exemplaar van hem, waarvoor ik zo graag iets moois van zijn hand voor in de plaats wilde hebben, nu hij er nog was.

Ik heb nooit dat blauw met witte allemansend van hem gekregen. Maar toen wij nog geen week na zijn overlijden zijn kamer moesten ruimen, kwam ik in zijn linnenkast een half af wit met blauw allemansend tegen. Mislukt, want hij had met zijn steeds leger wordende hoofd een veel te dik middenstuk gebruikt, waardoor het touw al na 10 centimeter te kort bleek te zijn. Het was zo confronterend, dat ik het die dag heb weggegooid. Mijn gang zou verstoken blijven van dat mooie allemansend, want ik had heel voorbarig het oude verschoten allemansend van mijn vader allang weggegooid.

Precies toen ik daarover stond te denken aan het aanrecht, ging de deurbel. Aan de deur stond mijn vader’s oud-collega Dick Hollander. Met een schitterend wit met blauw allemansend in zijn hand. “Voor jou, omdat je vader er destijds door zijn ziekte geen meer heeft kunnen maken. Hij heeft deze niet zelf gemaakt, dat heb ik gedaan, maar hij heeft deze altijd heel erg mooi gevonden”. Ik had Dick op de dag van de begrafenis verteld over het mislukte allemansend van mijn vader, en uitgerekend nu ik erover stond te denken, stond hij zomaar voor de deur. 

Hoe is het mogelijk…. dit was het allemansend dat ik jaren geleden had gefotografeerd in de Traditiekamer van de Rijkswerf, een museum over het schiemanswerk, dat mijn vader samen met een collega heeft geinitieerd, toen ze allebei met pensioen waren. Waarschijnlijk heeft het mij toen zo aangesproken, dat ik mijn vader onbewust om een allemansend met die kleuren heb gevraagd. En nu hangt het echt bij mij thuis, dit mooie cadeau, van mijn vader en Dick samen.

Mijn neef Peter heeft hetzelfde vak gekozen als mijn vader, en heeft bij hem op de afdeling alles hierover geleerd. Vervolgens heeft hij de Rijkswerf verlaten en is in Den Helder een succesvol eigen bedrijf begonnen: de Schieman. Hij bezocht mijn vader vaak, om bezig te zijn met hun gezamelijke passie.

Peter sprak tijdens de uitvaart van mijn vader een in memoriam uit, van een schieman voor een schieman, met een slotparagraaf, waar iedereen stevig van moest slikken. Ik heb het op mijn vader’s blog gezet en lees het regelmatig na. http://janpost.wordpress.com/2012/05/06/in-memoriam-jan-post-door-oomzegger-jan-wezelman/